Terwyl Afrika ’n vasteland met ’n snelgroeiende bevolking jong mense is, is dit noodsaaklik dat die streek aandag aan die wêreldwye agenda oor veroudering gee.

Die Verenigde Nasies het die jare 2021 tot 2030 as die “Dekade van Gesonde Veroudering” verklaar. Hierdie wêreldwye samewerking, wat met die afgelope 10 jaar van die Volhoubare Ontwikkelingsdoelwitte ooreenstem, wil die lewens van ouer mense, hulle families en die gemeenskappe waar hulle woon, verbeter.

“Met dié dat mense in Afrika langer leef, is dit noodsaaklik om te fokus op navorsings-, beleid- en infrastruktuurontwikkeling om behoorlik vir huidige en toekomstige groepe ouer mense en hulle families te sorg en hulle te ondersteun. Daar gaan ’n geweldige toename in die totale getal ouer mense op die vasteland wees.”

So sê prof Jaco Hoffman, ’n kundige oor veroudering in Afrika en professor in Sosio-Gerontologie by die NWU se Optentia-navorsingseenheid. Hy is ook ’n professorale genoot by die Oxford Institute of Population Ageing by die Universiteit van Oxford.

“Daar word verwag dat die getal ouer mense van 60 jaar en ouer in Afrika teen 2050 amper sal verdriedubbel, van 74 miljoen in 2020 tot 235 miljoen, wat Afrika die derde grootste groepering van ouer mense wêreldwyd ná Asië en Europa sal maak,” sê prof Hoffman. Hy sê dat daar beraam word dat in Suid-Afrika alleen die huidige bevolking van 6 miljoen ouer persone na ongeveer 12 miljoen gaan verdubbel, wat die totale bevolking van sommige Europese lande soos Denemarke oorskry.

Navorsing, toepaslike beleide en beleggings in infrastruktuur vir ouer mense gaan noodsaaklik wees om vir die behoeftes van ’n toenemend verouderende bevolking voor te berei.

Navorsing vir ’n beter begrip

Afrika moet in navorsing belê wat die maatskaplike en gesondheidsorgbehoeftes van sy verouderende bevolkings in ag neem, sê prof Hoffman. Hierdie vasteland moet die kennisgaping oorbrug deur studies oor die maatskaplike bepalers van gesondheid uit te voer en gevolglik toepaslike langtermynsorgstelsels in plek te plaas. Dit moet terselfdertyd ook die potensiaal en bydraes van hierdie groep benut.

“Die gebied behoort oordraagbare navorsing te prioritiseer deur bewyse, aanbevelings, beleid en praktyk te integreer. Navorsing behoort deur plaaslike inhoud gerig te word, en opkomende navorsers behoort daarop te konsentreer om Afrika se navorsing oor veroudering in die hoofstroom te plaas,” sê hy. 

Implementering van beleid vir inklusiewe veroudering

Die ontwikkeling en implementering van omvattende beleide is noodsaaklik om die behoeftes van die verouderende bevolking te hanteer. Vir hierdie doel was die NWU uitvoerig betrokke by die ontwikkeling van die beleid oor veroudering van die Afrika-Unie (Policy on Ageing of the African Union, AU), wat in 2022 deur alle lidlande goedgekeur is. Hoewel regerings regoor Afrika toenemend beleide en inisiatiewe in plek sit om aan die behoeftes van ouer mense te voldoen namate hulle meer van die betekenisvolheid van gesonde veroudering bewus raak, beklemtoon prof Hoffman dat meer gedoen moet word om die AU se beleid op veroudering en die protokol oor menseregte vir ouer persone in die konteks van (Suid-) Afrika te implementeer.

Infrastruktuur en beleggings om ouerwordende gemeenskappe te ondersteun

Voldoende beplanning vir en beleggings in infrastruktuur is noodsaaklik vir ’n samelewing om sy verouderende bevolking te ondersteun. Dit sluit toeganklike gesondheidsorggeriewe, ouderdomsvriendelike behuising en vervoerstelsels, en gebruikersvriendelike openbare ruimtes in.  Prof Hoffman beklemtoon dat dit veral vir Suid-Afrika belangrik is dat daar ’n langtermynversorgingstelsel sal wees wat op ondersteuning van die gemeenskap fokus, en die ontwikkeling van ’n ekonomie van langtermynversorging waar die waarde van versorgers erkenning ontvang.

Positiewe vooruitsig op veroudering en intergenerasieleer by die NWU 

Prof Hoffman beklemtoon die belangrikheid daarvan dat die NWU homself as verwysingspunt vir navorsing oor veroudering in Afrika en as ’n sentrum vir intergenerasieleer vestig, en ’n positiewe benadering ten opsigte van veroudering regoor die hele lewensiklus ontwikkel.

Deur in gesondheidsorg, maatskaplike ondersteuning en ouderdomsvriendelike omgewings te belê, kan Afrika dalk die wysheid en ervaring benut van die ouer mense van Afrika, wat ’n bydrae kan lewer tot die vasteland se toekoms in Afrika wat ons vir alle ouderdomme begeer. Vir hierdie doel gaan die NWU, in vennootskap met die International Federation of Ageing, vanaf 9 tot 12 September 2025 die 17de wêreldwye IFA-konferensie oor veroudering in Kaapstad aanbied.

Prof Jaco Hoffmann sê dit is belangrik dat Afrika in navorsing moet belê wat die maatskaplike en gesondheidsorgbehoeftes van sy verouderende bevolkings ondersoek.