’n Nuwe geslag feitegefassineerde verbruikers en vinnige tegnologiese ontwikkelings, veral op die gebied van kunsmatige intelligensie (KI), het dit vir biblioteke noodsaaklik gemaak om saam te werk om hulle oorlewing te verseker.

Samewerking tussen biblioteke – plaaslik en internasionaal – en ook tussen verskillende dissiplines soos inligtingstegnologie (IT) en ingenieurswese, gaan biblioteke help om die uitdagings van ’n nuwe wêreld aan te pak.

’n Kampioen op die gebied van hierdie soort samewerking is die direkteur van Gedeelde Dienste van die Biblioteekdienste by die Noordwes-Universiteit (NWU), Neli Tshabalala, wat glo dat IT die sleutel vir alle biblioteke is terwyl hulle hulle vir die toekoms voorberei.

Neli is onlangs as ’n komiteelid van die IT-afdeling van die Internasionale Federasie van Biblioteekverenigings in Instellings (IFLA) aangestel. Sy sê haar aanstelling is die erkenning van haar vaardighede en bydraes wat sy tot biblioteekstelsels gelewer het, nie alleenlik by die NWU nie, maar ook by die ander akademiese instellings waar sy voorheen gewerk het.

Robotte en ander innoverings plaas die NWU eerste

Neli was die baanbreker vir verskillende inisiatiewe om e-dienste te ontwikkel en die deel en vindbaarheid van inligting te bevorder. Deur haar inisiatief – en in samewerking met die NWU se IT-departement en die Skool vir Elektriese, Elektroniese en Rekenaaringenieurswese in die Fakulteit Ingenieurswese – sal die NWU se Biblioteekdienste spoedig vier kostedoeltreffende robotte hê wat in sy biblioteke ronddwaal om studente en personeel te help om inligting te kry.

“Ons is trots daarop om die eerste universiteit in Suid-Afrika te wees om ons eie robot te ontwikkel. Ek besef dat, aangesien KI deel gevorm het van die Vierde Industriële Revolusie en nou ook die Vyfde, dit baie geleenthede bied om dienste vir personeel en studente te verbeter.”

Sy het ook ’n belangrike rol gespeel in die bekendstelling van wolkgebaseerde biblioteekstelsels by die instelling om so gebruikers te bemagtig om oor ’n afstand die hulpbronne te benut en die hibriede werkkultuur te ondersteun deur personeel in staat te stel om take doeltreffend buite die kantoor uit te voer.

“Op die ou end gaan dit alles daaroor om inligting vir die plaaslike en internasionale gemeenskappe meer toeganklik te maak. Dit sal nie net ’n impak op onderrig en leer en navorsing hê nie, maar sal ook die Verenigde Nasies se Volhoubare Ontwikkelingsdoelwitte deur toegang tot inligting, gehalte-onderwys, innovasie en die bou van vennootskappe bevorder.”

Neem kundigheid na ’n wêreldwye platform

Neli Tshabalala se eerste termyn by die IFLA se IT-afdeling sal in 2027 eindig. Haar pligte sluit in dat projekte geïnisieer en gelei word, sy vergaderings moet bywoon en as voorsitter optree, en met die jaarlikse KI-simposium moet help. Hierdie gebeurtenis is verlede jaar in Potchefstroom gehou en is geskeduleer om in 2024 in Chili, en in 2025 by die Universiteit van KwaZulu-Natal aangebied te word.

Neli glo dat onder die eienskappe wat haar vir haar pos geskik maak, haar kennis van KI, asook van Robotika is (waarvoor die IFLA se IT-afdeling vir haar in 2023 twee toekennings gegee het). Haar noue werksverhouding met die NWU se IT-departement is nog ’n goeie eienskap.

“Ek wil beklemtoon dat in enige biblioteekstelsel die verhouding met die IT-departement baie belangrik is om ’n geïntegreerde biblioteekstelsel en uitgebreide biblioteekervaring te verskaf. Min

ander instellings kan daarop aanspraak maak dat hulle so ’n goeie werksverhouding tussen hulle biblioteekdienste en IT het as ons.”

Meer oor die IFLA se IT-afdeling

Die IFLA sê Neli dra waardevolle kundigheid in projekbestuur by en het ’n bewese prestasierekord dat hulle met innoverende idees vorendag kom en praktiese oplossings bied wat die biblioteeksektor se doelwitte bevorder.

“Daarbenewens word sy erken vir haar vermoë om doeltreffend met ’n uiteenlopende groep kollegas saam te werk, vir haar toewyding om tyd en energie by die pos in te bring, en vir haar bereidwilligheid om aktief aan komiteevergaderings van die eenheid deel te neem en ’n bydrae te lewer.”

Die IT-afdeling sluit verskeie subkomitees in wat op IT-verwante onderwerpe soos KI en spesialebelangegroepe vir groot data fokus. Hulle is voorstanders van beste praktyke in berekeningstegnologie en -toepassings vir die biblioteek- en inligtingsdienssektore.

Neli Tshabalala, die NWU Biblioteekdienste se direkteur vir Gedeelde Dienste.